NXT
PARTNERS
Momenteel werkt de luchthaven actief samen in lopende NXT Airport projecten met voornamelijk regionale partners New Energy Coalition, Rijksuniversiteit Groningen, GroenLeven, Holthausen Clean Technologies, JB Besturingstechniek, Demcon, KLM Equipment Services, Hanzehogeschool, Vliegbasis Leeuwarden, Redstack, Noorderpoort, Alfa College, Douna Machinery, Total Energies en de Provincie Drenthe. Het netwerk rond ons programma NXT Airport en ons project Hydrogen Valley Airport is echter veel groter. Hieronder een overzicht van partners en stakeholders.
New Energy Coalition (NEC) is een continu groeiend netwerk van kennisinstellingen, bedrijven, overheden en NGO’s die in Noord-Nederland samenwerken om de energietransitie voor een duurzame toekomst te versnellen. NEC is de architect van het HEAVENN project, waardoor Noord-Nederland de eerste Hydrogen Valley van Europa wordt. Samen met partners Rijksuniversiteit Groningen en Groningen Airport Eelde ontwierp NEC het Hydrogen Valley Airport concept waarin met vele partners een compleet waterstof ecosysteem op de luchthaven wordt gebouwd.
Demcon ontwikkelt, produceert en levert technologie en innovatieve producten die bijdragen aan het oplossen van complexe technologische en maatschappelijke vraagstukken. De Demcon group heeft meerdere locaties in Nederland, waaronder Groningen, en daarnaast ook in Duitsland, Japan en Singapore. Demcon is de leadpartner in het project WAviatER en werkt hierin samen met JB Besturingstechniek, Douna Machinery, Rijksuniversiteit Groningen, Redstack, New Energy Coalition en Groningen Airport Eelde.
Rijksuniversiteit Groningen (RUG) is een internationaal georiënteerde universiteit die ook sterk geworteld is in de regio. De universiteit heeft de expertise en ambitie om een cruciale rol te spelen in de ontwikkeling van Noord-Nederland tot een hub voor groene waterstofproductie. Samen met New Energy Coalition en de luchthaven ontwierp zij het Hydrogen Valley Airport project en doet zij intensief onderzoek naar onder meer de haalbaarheid, implementatie en schaalbaarheid van dit ecosysteem en draagt zij bij aan de verschillende deelprojecten zoals de H2-GPU.
Douna Machinery Leeuwarden (connecting green technologies) ontzorgt al 98 jaar klanten op alle gebieden van het technisch innovatieproces. Dit omvat het bedenken, ontwerpen, fabriceren, leveren en service verlenen op werktuigbouwkundige installaties. Met deze expertise heeft Douna Machinery veel kennis en ervaring opgebouwd die het inzet om de groene energietransitie te versnellen. Samen met partners Demcon, JB Besturingstechniek, Redstack, New Energy Coalition, de Rijksuniversiteit Groningen en Groningen Airport Eelde werkt zij aan het project WAviatER om een innovatieve electrolyser te testen en demonstreren op de luchthaven.
TNO draagt fundamentele kennis bij binnen het project WAviatER op het gebied van energietransitie en waterstofstrategie.
VONK, in Zwolle en Meppel, levert vermogenselektronicakennis en omvormersystemen die voor de energievoorziening van de electrolyser binnen het project WAviatER nodig zijn.
Holthausen Clean Technologies is sinds 2011 specialist in de ontwikkeling van waterstof- en elektrische oplossingen voor diverse voertuigen. Omdat zij veel van de technologie zelf heft ontwikkelt, kan zij snel schakelen en aanpassen. In verschillende partnerships werkt zij aan een groenere (transport)wereld, één van deze partnerships is met Groningen Airport Eelde waarin Holthausen ground service equipment (GSE) ombouwt van diesel naar waterstof aangedreven materieel. Zo bouwt zij momenteel binnen het project H2-GPU Ground Power Units -generatoren voor vliegtuigen op de grond- om naar waterstof. Dit doet zij in samenwerking met KLM Equipment Services, de Rijksuniversiteit Groningen, de Vliegbasis Leeuwarden, Alfa College, New Energy Coalition, Noorderpoort, Drenthe College, Stork en Groningen Airport Eelde.
KLM Equipment Services (KES) is hét onderhoudsbedrijf voor Ground Support Equipment op Schiphol. KES voorziet de luchtvaart van oplossingen voor Ground Support Equipment. En zorgt ervoor dat haar klanten zorgeloos kunnen werken. KLM Equipment Services innoveert voortdurend op Schiphol maar ook op andere velden zoals Groningen Airport Eelde. Zij is partner in het project H2-GPU waarbij zij een diesel-GPU heeft aangeboden aan het samenwerkingsverband om de aandrijving om te bouwen naar waterstof.
Hive Mobility Om vraagstukken, kennis en ervaring uit de praktijk en het onderwijs te delen en te borgen, hebben Hive.Mobility en Groningen Airport Eelde, in samenwerking met Noorderpoort en MBO College Airport, het initiatief genomen om de learning community HIVE LAB – GAE op te zetten. In de learning community werken diverse organisaties uit de luchtvaart- en technieksector actief samen met het onderwijs. Vraagstukken vanuit de sector worden gedeeld binnen de community met als doel om kennis en ervaring uit te wisselen alsmede slimme oplossingen te vinden. Binnen de learning community HIVE LAB – GAE werken, naast de initiatiefnemers, bedrijven en onderwijsinstellingen als DroneHub Noord-Nederland, House of Aviation, Deltion College en Hanzehogeschool Groningen samen.
Noorderpoort is een regionaal opleidingscentrum (ROC) met diverse locaties in de provincies Groningen en Drenthe. Noorderpoort is de plek waar vakmensen leren. Met mbo-opleidingen, cursussen en trainingen. Een leven lang. Binnen de NXT Airport pijler Educatie heeft Noorderpoort een fysieke plek gevonden op Groningen Airport Eelde. Met een klaslokaal in de oude Rijksluchtvaartschool gebouwen en een unieke praktijk-leerplek, namelijk de luchthaven terminal, leidt zij studenten Luchtvaartdienstverlening op in een bruisende omgeving. Ook op de NXT thema’s Innovatie en Duurzaamheid werkt Noorderpoort samen met de luchthaven en partners zoals Omnidrones aan het keuzedeel ‘droning’ voor studenten van Noorderpoort. Studenten worden, in samenwerking met de OmniDrones Academy op vliegveld Eelde, klaargestoomd tot dronepiloot. Verder werkt Noorderpoort mee in het project H2-GPU en is zij een van de initiatoren van de Hive Lab Groningen Airport Eelde Learning Community.
Het Alfa College leidt jonge mensen en volwassenen op voor de samenleving van nu en straks. Dit doen zij in nauwe samenwerking met partners in de verschillende regio’s. Alfa College werkt aan goed onderwijs in een inspirerende leeromgeving. Een goed voorbeeld daarvan is de samenwerking met Securitas Nederland en Groningen Airport Eelde die een uitgelezen kans voor studenten biedt om te leren in een praktijkomgeving. Docenten van de opleiding Beveiliger integreren in een waarheidsgetrouwe praktijkomgeving theorie en praktijk, waarbij ook Securitas lessen verzorgt. Groningen Airport Eelde stelt de ruimte beschikbaar stelt in de vertrekhal, waar thema’s zoals Eerste Hulp, brandbestrijding en ontruiming aan bod komen. Er wordt gebruik gemaakt van alle apparatuur dat gebruikt wordt voor de afhandeling van een vertrekkende passagier, zoals bijvoorbeeld de bodyscans.
Docenten Engineering en waterstofspecialisten bij het Alfa-college bereiden hun studenten voor op een toekomst waarin waterstof in mobiliteit en luchtvaart een grote rol speelt. Zo is de opleidingsmodule Waterstof ontwikkeld, hebben studenten van dit ROC een waterstofmaquette voor Groningen Airport Eelde gemaakt en gaat Alfa samenwerking in het H2-GPU project waarin op de luchthaven grondafhandelingsmaterieel zal worden omgebouwd van diesel naar waterstofaandrijving.
Het Deltion College is een regionaal opleidingscentrum in de regio Zwolle voor middelbaar beroepsonderwijs en volwasseneneducatie. De organisatie telt zo’n 20.000 leerlingen en 1.800 medewerkers. Het Deltion werkt niet alleen al jaren samen met de op Groningen Airport Eelde gevestigde bedrijven KLM Flight Academy en Skyline Aviation, maar maakt ook actief deel uit van de Hive Lab Groniningen Airport Eelde Learning Community.
DroneHub Noord-Nederland is een initiatief van de drie Noordelijke provincies, Groningen, Friesland en Drenthe en laat zich vertegenwoordigen door experts uit de branche zelf die een uitgebreide staat van dienst hebben op het gebied van onbemande luchtvaart. Het verbindt en vertegenwoordigt het Noorden op nationaal en internationaal niveau. Zo ondersteunt en verbindt het ondernemers, onderwijs en overheden uit de regio bij het realiseren van hun ambities. Het actief aanjagen van innovaties door drempels te verlagen past ook binnen de missie. DroneHub Noord-Nederland is regelmatig te vinden op diverse events zoals op het Zernike Campus Groningen, in de TechHub in Assen en op Groningen Airport Eelde waar Dronehub Noord-Nederland intensief samen heeft gewerkt met de luchthaven en andere partijen aan het versoepelen van de regelgeving omtrent droning.
De Hanzehogeschool Groningen is de oudste multisectorale hogeschool van Nederland en de grootste hogeschool in het Noorden. Studenten, docenten, onderzoekers en professionals uit het werkveld werken samen aan innovaties voor de beroepspraktijk en aan het oplossen van vraagstukken uit de samenleving. Zo ook op Groningen Airport Eelde. De Hanzehogeschool werkt middels afstudeerprojecten samen met de luchthaven aan het onderzoeken van vraagstukken gerelateerd aan waterstofimplementatie op luchthavens. Zo onderzoekt de Hanzehogeschool welke vergunningen benodigd zijn bij het implementeren van een elektrolyser (project WAviatER) en een waterstofttankstation in een luchthavenomgeving. Ook werkt Hanzehogeschool mee in de Hive Lab Groningen Airport Eelde Learning Community.
JB Besturingstechniek in Oosterwolde is een internationaal georiënteerd familiebedrijf met een open cultuur en zelfsturende teams. Met circa veertig, merendeels HBO- of academisch opgeleide medewerkers heeft het bedrijf zich gespecialiseerd in industriële automatiseringsoplossingen die het overal ter wereld in bedrijf stelt. JB Besturingstechniek hecht veel waarde aan duurzame relaties met opdrachtgevers, medewerkers en leveranciers. Samen met partners Demcon, Douna Machinery, Redstack, New Energy Coalition, de Rijksuniversiteit Groningen en Groningen Airport Eelde werkt zij aan het project WAviatER om een innovatieve electrolyser te testen en demonstreren op de luchthaven.
REDstack in Sneek is specialist in duurzame energiewinning met behulp van een membraanproces. Dit betreft het gecontroleerd mengen van zout en zoet water in zogeheten stacks om elektrische energie op te wekken. Samen met partners Demcon, Douna Machinery, JB Besturingstechniek, New Energy Coalition, de Rijksuniversiteit Groningen en Groningen Airport Eelde werkt zij aan het project WAviatER om een innovatieve electrolyser te testen en demonstreren op de luchthaven.
GroenLeven
GroenLeven ontwikkelt en realiseert grootschalige zonne-energie in Nederland. Om zo efficiënt mogelijk met de schaarse ruimte om te gaan, specialiseert GroenLeven zich in ‘dubbelfuncties’. Zoals drijvende zonnepanelen of zonnepanelen op een luchthaven zoals Groningen Airport Eelde. Dit is het grootste zonnepark ter wereld op een gecontroleerde. De aanleg van het zonnepark op het middenterrein is een uniek project. Het is voor het eerst ter wereld dat op deze manier een zonnepark is gerealiseerd. Het zonnepark ligt tussen start- en taxibaan en het platform. Er zijn in totaal 63.196 zonnepanelen geplaatst, die een totaal vermogen van 21,9 MW leveren. Dit is een equivalent van circa 6.200 huishoudens. Vanaf de terminal is er een overkapte doorgang naar het platform aangelegd. Met de zonnepanelen die op de doorgang zijn geplaatst kan Groningen Airport Eelde straks haar eigen stroom opwekken. Hierdoor is de luchthaven zelfvoorzienend in haar elektriciteitsverbruik. GroenLeven denkt met Groningen Airport Eelde mee over het uitbouwen van Groningen Airport Eelde als Energiehub door onderzoek te doen naar uitbreiding van het zonnepark, opslag van energie, waterstofontwikkeling en het ontwikkelen van laadfaciliteiten.
EVIA AERO, gevestigd in Bremen (D), ontwikkelt een duurzame regionale luchtvaartmaatschappij en zal straks de zakelijke markt bedienen met elektrisch aangedreven, duurzame vliegtuigen. Deels op batterijen en deels op waterstof. Het doel van EVIA AERO is om de ontwikkeling van regionale economieën in Europa te versterken door klanten in staat te stellen op een betaalbare, tijdbesparende en duurzame manier te reizen. Met een schema dat is ontworpen om meerdere keren per dag connectiviteit tussen steden te genereren, zal EVIA AERO passagiers een hoge betrouwbaarheid in vluchtverbindingen bieden. Groningen Airport Eelde (GAE) heeft een intentieverklaring ondertekend met Evia Aero en ambieert als uitvalsbasis te dienen voor Evia Aero.
Florian Kruse van Evia Aero zegt: “Voor ons is GAE een goede uitvalsbasis voor de toekomst. De aanwezigheid van lokaal opgewekte groene energie is voor ons een reden om voor GAE te kiezen. De luchthaven werkt aan een groen waterstofecosysteem, dat onze elektrische en deels op waterstof aangedreven toekomstige vloot zal aandrijven.”
TotalEnergies Marketing Nederland is onderdeel van de internationale TotalEnergies Company en biedt producten en diensten op het gebied van (schone) brandstoffen, elektrisch laden, smeermiddele en meer. Zij richt zich op de particuliere en zakelijke markt en op overheidsinstanties. Met zo’n 385 tankstations, een 100-tal CNG-stations en ca. 8.000 laadpunten is TotalEnergies Marketing Nederland één van de grootste aanbieders in de Nederlandse markt voor veilige, schone en betaalbare energie. Samen met Groningen Airport Eelde en New Energy Coalition heeft TotalEnergies Marketing Nederland de ambitie om een waterstoftankstation te ontwikkelen op de luchthaven die zowel de lucht- als de landzijdige kant van de luchthaven bedient.
Summit Engineering helpt bedrijven en overheden met hun energiemanagement en duurzame energieprojecten. Samen werken zij aan het reduceren van CO₂-emissies en zetten zij stappen richting een CO₂-neutrale wereld. Summit Engineering is gevestigd op Groningen Airport Eelde in het complex RLS1957. Zij voert samen met de luchthaven, onder meer in het WAviatER project, onderzoeken uit naar benodigde vergunningen en locatiebepaling voor een elektrolyser in een luchthavenomgeving.
NHL Stenden University of Applied Sciences is een onderwijsinstelling voor het hoger onderwijs met campussen in Nederland en in het buitenland. NHL Stenden Hogeschool is in 2018 ontstaan uit het samengaan van de NHL Hogeschool en Stenden Hogeschool. De hogeschool telt 24.000 studenten en 2.000 medewerkers en biedt onderwijs volgens het onderwijsconcept Design Based Education. Het onderwijs gaat uit van cocreatie met het werkveld en de maatschappelijke omgeving. Studenten, docenten en onderzoekers werken in multidisciplinaire teams aan het oplossen van opdrachten uit het werkveld, zo ook op Groningen Airport Eelde waar studenten al meerdere opdrachten hebben uitgevoerd, deels op locatie. Daarnaast biedt Groningen Airport Eelde stages en afstudeerplekken, werkt zij mee met Pressure Cooker sessies en voeren studenten van NHL-Stenden onderzoeken uit, bijvoorbeeld op het gebied van calamiteitenbestrijding voor toekomstige batterij-elektrisch en waterstof elektrisch aangedreven vliegtuigen.
Gasunie is een infrastructuurbedrijf voor energie. In Nederland en Noord-Duitsland beheert en onderhoudt Gasunie de infrastructuur voor grootschalig transport en opslag van gas. Nu is dat nog vooral aardgas. Dit zal met de energietransitie steeds verder verschuiven naar groen gas en waterstof. Gasunie support Groningen Airport Eelde in haar GRQ Hydrogen Valley Airport project en neemt zitting in de Raad van Advies van NXT Airport.
Resato is een in Assen gevestigde leverancier van slimme hogedruk oplossingen. Op weg naar een groenere toekomst is haar assortiment uitgebreid met waterstof tankstations, boosters en testsystemen, waarmee zij de ontwikkeling van een waterstof-gebaseerde economie in Noord-Nederland wil stimuleren. Resato denkt actief mee in de ontwikkeling van GRQ Hydrogen Valley Airport, draagt samen met Groningen Airport Eelde de waterstof ambities van de regio en de luchthaven uit en is een toekomstige partner in de ontwikkeling van een waterstof tankstation op de luchthaven.
NOM is de regionale investerings- en ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland. Haar doelstelling is het versterken van de economie in Noord-Nederland. Dat doet zij door te investeren in bedrijven en ondernemers te ondersteunen bij hun groeiplannen. NOM staat de luchthaven én haar NXT Airport Programma met raad en daad bij door de luchthaven en haar NXT partners te adviseren en te begeleiden bij bijvoorbeeld vestiging op de luchthaven en ontwikkeling van projecten.
Vliegbasis Leeuwarden is F-35 en MQ-9 basis en onderdeel van RNLAF Air Combat Command (ACC). Met het team duurzaamheid werkt Groningen Airport Eelde -binnen haar NXT Airport Programma, samen met New Energy Coalition, Holthausen en andere partners aan het ombouwen van een DSA/Ground Power Unit van de Vliegbasis van Diesel naar Waterstof aandrijving. Vliegbasis Leeuwarden en Groningen Airport Eelde hebben de intentie naar elkaar uitgesproken samen te werken op het gebied van verduurzaming, met de nadruk op waterstoftoepassing in de grondafhandeling.
De Provincie Drenthe is partner in het Europese programma HyTrEc2, onderdeel van het Interreg VB North Sea Region Programme. Dit programma dat heeft als doel het gebruik van waterstof in de vervoers- en energiesector in de Noordzee-regio (NSR) te ondersteunen. De Provincie wendt deze middelen aan om de ontwikkeling van een tweetal op waterstof aangedreven Ground Power Units (H2-GPU), generatoren voor vliegtuigen op de grond, mogelijk. Daarnaast staat het Energie-team van de Provincie de luchthaven actief bij in diverse projecten die onder het NXT Airport Programma vallen.
Noord-Nederland is de eerste erkende Hydrogen Valley van Europa, waar groene waterstof wordt geproduceerd, getransporteerd maar ook toegepast in de industrie, het vervoer en andere sectoren. De provincie Groningen zet zich actief in voor de ontwikkeling van dit waterstofnetwerk. Hierbij werkt ze nauw samen met andere noordelijke overheden, bedrijven en kennisinstellingen zoals de luchthaven. Daarnaast is zij mede-initiator van Hive Mobility en denkt en werkt de Provincie mee over de thema’s waterstof, droning en elektrisch vliegen.
VolkerWessels is een toonaangevend Nederlands bouwbedrijf dat al meer dan 150 jaar actief is in de bouwsector. Het bedrijf heeft een uitgebreide ervaring en expertise opgebouwd in verschillende sectoren, waaronder infrastructuur, vastgoed en energie. VolkerWessels heeft in samenwerking met Groningen Airport Eelde NoNOx filter geplaatst op één van de Ground Power Units (GPU), die wordt gebruikt tijdens de grondafhandeling op de luchthaven. Een NOx-filter is een filter dat wordt gebruikt om de uitstoot van schadelijke stikstofemissies (NOx) uit dieselmotoren te verminderen. Door het gebruik van het NoNOx filter kan het huidige materiaal verduurzaamd worden zonder dat deze direct vervangen dient te worden. VolkerWessels en Groningen Airport Eelde testen dit systeem voor de luchtvaartsector in Q2 en 3 van 2023.
Netherlands Aircraft Company (NAC) is een Nederlands bedrijf dat, volgend op het faillissement van Fokker in 1996, beoogt een retrofit-aanpassing te ontwikkelen, waarmee bestaande straalvliegtuigen geschikt worden voor verbranding van waterstof en kerosine. Als demonstrator wordt één van de twee motoren van een Fokker 100 geschikt gemaakt om cryogene vloeibare waterstof te verbranden. Hiernaast is NAC onderdeel van het Europese Clean Aviation project Consortium for the AdVent of aero-ENgine Demonstration and aircraft Integration Strategy with Hydrogen (CAVENDISH) onder leiding van Rolls Royce. In het CAVENDISH-project wordt een Pearl 15 turbofan geschikt gemaakt om cryogene vloeibare waterstof te verbranden. Het is de intentie om op Groningen Airport Eelde | Hydrogen Valley Airport te testen en te demonstreren in een latere fase van het project.
RWE is een van de grootste energiebedrijven van Europa en een belangrijke speler op het gebied van duurzame energie. Het bedrijf is actief in meer dan 40 landen wereldwijd. RWE richt zich op de productie en distributie van energie en is actief diverse sectoren, waaronder hernieuwbare energie, gas, kolen en kernenergie. Het bedrijf heeft een sterke focus op innovatie en investeert in nieuwe technologieën en energiebronnen om haar doelen te bereiken. Zo is RWE voornemens om in de Eemshaven een productiefaciliteit voor waterstof te realiseren. Groningen Airport Eelde gebruikt deze waterstof onder andere voor het, nog te realiseren, waterstoftankstation en het aandrijven van haar Ground Support Equipment. RWE denkt actief mee in de realisatie van H2-levering op de luchthaven.
ENGIE is een internationaal toonaangevend bedrijf op het gebied van technische dienstverlening en duurzame energieopwekking. ENGIE is voornemens om in de Eemshaven een productiefaciliteit voor waterstof te realiseren. De installaties van ENGIE wordt aangesloten op het waterstofnetwerk dat de Gasunie ontwikkelt door heel Nederland en Noord-Duitsland. Groningen Airport Eelde zal deze waterstof onder andere voor het, nog te realiseren, waterstoftankstation en het aandrijven van haar Ground Support Equipment gaan gebruiken. Hiernaast verwacht ENGIE om vanaf 2027 vloeibare waterstof vanuit Sines (Portugal) aan Nederland te kunnen leveren. In 2028 worden de eerste demonstrator vliegtuigen aangedreven door vloeibare waterstof verwacht. Samen met ENGIE en andere relevante partners maakt Groningen Airport Eelde zich de komende jaren gereed voor deze toekomst.
UMCG Ambulancezorg, dochteronderneming van het Universitair Medisch Centrum Groningen, is verantwoordelijk voor de ambulancezorg in Drenthe en in een deel van Fryslân. Een innovatieve organisatie die actief nadenkt over de mogelijkheden van de ambulancezorg van morgen: zowel over land als door de lucht. Zo werkt het bedrijf samen met de luchthaven, in haar NXT Airport Programma, aan met name bemande en onbemande future air mobility. Zij doet dit onder andere door kennis te delen en haar netwerk in te zetten op het gebied van unmanned aviation en elektrisch vliegen.